Sedef hastalığı, vücutta kırmızı üzerinde beyaz pullu farklı boyuttaki döküntülerle seyreden, alevlenme ve iyileşme döngüleri seyreden, ömür boyu sürebilen bir cilt hastalığıdır.
Kalıtımla önemli bir etkendir. Her yaşta ortaya çıkabilir. En fazla 16-22 yaşlarında görülür. 50’li yaşlardan sonra da ortaya çıkabilir.
Sedef hastalığı etyolojisi
Sedef hastalığının nedeni tam bilinmemektedir. Kalıtımsal olarak yatkınlığı olan bireylerde bazı enfeksiyonlar, fizik, kimyasal veya psikolojik travmalar, gebelik, menopoz gibi hormon temelli düzensizlikler, vücudun bazı ilaçlara tepki vermesi tetikleyici olabilmektedir.
Sedef hastalığı belirti ve bulgular
- Sedefin ilk döneminde deride minik kırmızı bir kabarıklık görülür. Bu kabarıklık giderek geniş alana yayılır ve kabuklanmalar meydana gelir. Kabuklar kaldırıldığında alt kısımda az miktarda kırmızılı kanama görünür.
- Sedef vücutta en çok diz, dirsek, saçlı deri, kuyruk sokumu, kasık bölgesi, genital bölge, kol ve bacaklar, avuç ve ayak kıvrım bölgelerinde görülmektedir.
- Sedef rahatsızlığının özelliğine göre tırnaklarda çöküntüler, renk ve şekil değişikliği görülebilir. Çocuklarda boğaz enfeksiyonları sonrası, boyutları bir santimetreden küçük olan yaygın döküntüler olabilir.
-
Sedef hastalığında çok sayıda küçük kırmızı, üzeri kabuklu lekeler ortaya çıkar. Haftalar veya aylar içerisinde kendiliğinden geçerler. Sedefin, püstüler psoriasis diye isimlendirilen farklı türleri de vardır.
- Sedefi olanların eklemlerinde sertleşme veya ağrı olabilir. En fazla tutulan eklemler el ve ayak parmak uçlarındaki eklemlerdir.
Sedef hastalığı tanı
- Fizik muayene ile kolayca konur.
- Şüphe edilirse biyopsi yapılır.
Sedef hastalığı hemşirelik bakımı
Sedef hastalığı uygun tedavi ve bakım ile kontrol altına alınabilir;
- Tedavide ilk olarak alevlenmeye tanımlanmalı, engellenmelidir.
- Hastalar hastalığı konusunda bilgilendirilmeli ve bilinçlendirilmelidir.
- Hastanın derisi nemlendirilmeli, kurumaması sağlanmalıdır.
- Doğrudan deriye uygulanan ilaçlar topikal tedaviler olarak bilinir. Bunlar krem, merhem ve losyonları kapsar. İhtiyaç duyulduğu sıklıkta nemlendiriciler kullanılabilir. Kaşıntı ve alevlenme tedavisinde işe yararlar.
- Kortizonlu pomatlar, D vitamini türevleri, katranlı ilaçlar kullanılır.
- Fototerapi, bu terim ultraviyole ışığı ile değişik bazen de özel tabletler alarak uygulanan tedaviyi ifade etmektedir. Sedef çok yaygın olduğunda topikal tedavilerle düzelmediğinde ya da tedaviden hemen sonra tekrarladığında fototerapi kullanılır.
- Topikal tedavi fototerapi sırasında genellikle devam eder.
- Özel makinalar kullanılarak ultraviyole ışığı (UV) iki tipi verilebilir (UVA ve UVB şeklinde).