Ciltte zamanla ortaya çıkan değişikliklerin bazıları zararsız olsa da, estetik kaygılara neden olabilir veya başka sorunlarla karıştırılabilir. Bunlardan biri olan seboreik keratoz, özellikle orta yaş ve üzeri bireylerde sık görülen, iyi huylu bir cilt lezyonudur. Halk arasında “yaşlılık lekesi” veya “benzeri cilt kabarcıkları” olarak da bilinen bu durum, genellikle endişe verici olmasa da, tanısı ve diğer cilt hastalıklarından ayırt edilmesi açısından dikkatle değerlendirilmelidir.
Seboreik Keratoz Nedir?
Seboreik keratoz (seborrheic keratosis), cilt yüzeyinde oluşan, genellikle kahverengi, siyah ya da sarı renkte, yassı veya hafif kabarık, siğil benzeri iyi huylu (benign) tümörlerdir. Bu lezyonlar epidermis adı verilen cildin en üst tabakasında oluşur ve kanserli değildir. Genellikle kozmetik bir sorun olarak görülür ve tıbbi bir tehlike arz etmez.
Bu cilt değişiklikleri melanositlerden değil, keratinositlerden kaynaklanır. Yani bunlar birer ben (nevüs) değil, keratin hücrelerinin oluşturduğu yapılar olarak değerlendirilir.
Kimlerde Görülür?
Seboreik keratoz, sıklıkla 40 yaş üstü kişilerde görülür ve yaş ilerledikçe görülme sıklığı artar. Kadın ve erkeklerde benzer oranlarda görülür. Ayrıca açık tenli bireylerde daha sık tespit edilse de, tüm cilt tiplerinde ortaya çıkabilir.
Bazı bireylerde çok sayıda seboreik keratoz lezyonu görülebilir. Genetik yatkınlık bu noktada önemli bir rol oynar. Aile üyelerinde bu tür lezyonlar bulunan kişilerde görülme olasılığı daha yüksektir.
Seboreik Keratozun Belirtileri
Seboreik keratozlar çeşitli şekil ve boyutlarda olabilir. Genellikle aşağıdaki özelliklerle tanımlanırlar:
1. Renk
-
Açık bejden koyu kahverengiye hatta siyaha kadar değişebilir.
-
Aynı kişide farklı renklerde lezyonlar olabilir.
2. Şekil ve Yüzey Özellikleri
-
Yuvarlak ya da oval şekilli olabilirler.
-
Genellikle yüzeyleri pütürlü, kuru veya “mum damlası” görünümündedir.
-
“Cilde yapışmış” gibi dururlar; kabarık olsalar da, derinlemesine büyümezler.
3. Boyut
-
Milimetre boyutunda olabileceği gibi birkaç santimetreye kadar ulaşabilir.
-
Zaman içinde büyüyebilirler ama çok hızlı büyüme genellikle beklenmez.
4. Yerleşim
-
En sık görüldüğü bölgeler: yüz, göğüs, sırt, omuzlar ve karın bölgesi.
-
Avuç içi, ayak tabanı ya da mukozalarda görülmez.
5. Kaşıntı veya Tahriş
-
Bazı hastalarda lezyonlar kaşınabilir.
-
Giyim veya traş gibi mekanik tahriş durumlarında kanayabilir ya da kabuklanabilirler.
Seboreik Keratoz Nasıl Tanınır?
Tanı genellikle dermatolojik muayene ile konur. Uzman bir dermatolog, seboreik keratozu diğer cilt lezyonlarından ayırt edebilir. Ancak bazı durumlarda, özellikle görüntü açısından benzerlik taşıyan cilt kanserleriyle karışabileceği için dermatoskopi ve hatta gerekirse biyopsi yapılabilir.
1. Fiziksel Muayene
-
Dermatolog, lezyonun şekli, rengi, sınırları ve yüzey yapısına göre seboreik keratoz tanısı koyabilir.
-
Cilde yapışık görünümü ve yüzeydeki “verrüköz” yani siğil benzeri kabarıklık ayırt edici özelliklerdir.
2. Dermatoskopi
-
El dermatoskopu ile cilt lezyonunun büyütülerek incelenmesi tanıya yardımcı olur.
-
Seboreik keratozlar, yağlı veya mumlu görünüm, milia benzeri kistler ve komedo benzeri açıklıklar gibi özgün dermatoskopik bulgulara sahiptir.
3. Biyopsi
-
Şüpheli veya atipik görünümlü lezyonlarda kanser ihtimalini dışlamak için biyopsi alınabilir.
-
Bu işlem lokal anestezi altında, küçük bir parça alınarak gerçekleştirilir ve patolojik inceleme ile kesin tanı sağlanır.
Seboreik Keratozun Cilt Kanseri ile Karışabileceği Durumlar
Bazı durumlarda, seboreik keratoz cilt kanseri türleri ile karıştırılabilir. En çok karıştığı türlerden biri melanomdur. Bu nedenle aşağıdaki belirtiler varsa dikkatli olunmalı ve dermatolojik değerlendirme mutlaka yapılmalıdır:
-
Hızlı büyüme
-
Düzensiz kenarlar
-
Renk değişiklikleri (özellikle siyah, kırmızı veya mavi tonlar)
-
Kanama ya da sürekli kabuklanma
-
Lezyonun ani şekilde ortaya çıkması
Bu belirtiler varsa, seboreik keratozdan ziyade malign (kötü huylu) bir lezyon olabileceği düşünülerek ileri değerlendirme yapılması önemlidir.