Kalça kireçlenmesi (osteoartrit), yaşla birlikte ya da travmalara bağlı olarak kalça ekleminde meydana gelen kıkırdak aşınmasıdır. Bu durum, hareket kabiliyetini azaltır, şiddetli ağrılara neden olur ve günlük yaşam kalitesini ciddi şekilde etkiler. İleri evrelerde ise kalça protezi ameliyatı (total kalça artroplastisi) kaçınılmaz hale gelir. Bu yazıda, kalça kireçlenmesi ameliyatının artıları ve eksileri detaylı bir şekilde ele alınmıştır.
1. Kalça Kireçlenmesi Nedir?
Kalça eklemi, top ve yuva şeklinde çalışan bir yapıdadır. Kıkırdak doku bu yapının sürtünmesiz çalışmasını sağlar. Zamanla ya da travma sonrası bu kıkırdaklar aşınır ve kemikler birbirine sürtünmeye başlar. Bu da ağrı, sertlik, yürüyüş bozuklukları gibi belirtilerle kendini gösterir.
2. Kalça Kireçlenmesi Ne Zaman Ameliyat Gerektirir?
Aşağıdaki durumlarda cerrahi müdahale önerilir:
- İlaç ve fizik tedaviden sonuç alınamıyorsa,
- Günlük aktiviteler ciddi şekilde kısıtlanıyorsa,
- Gece ağrıları yaşanıyorsa,
- Röntgen ya da MR’da ciddi kıkırdak kaybı görünüyorsa.
Bu durumda ortopedist tarafından genellikle kalça protezi ameliyatı önerilir.
3. Kalça Kireçlenmesi Ameliyatı Nedir?
Bu ameliyatta, aşınmış olan kalça eklemi çıkarılır ve yerine metal, seramik ya da plastikten yapılmış bir protez yerleştirilir. Total ya da parsiyel kalça protezi şeklinde yapılabilir.
4. Kalça Kireçlenmesi Ameliyatının Artıları
✅ 1. Ağrının Geçmesi
Ameliyatın en büyük avantajı, hastaların şikayet ettiği şiddetli ağrının ortadan kalkmasıdır. İyileşme süreci tamamlandığında hastalar genellikle ağrısız bir şekilde yürüyebilir.
✅ 2. Hareket Kabiliyetinin Artması
Kalça eklemindeki sertlik ve hareket kısıtlılığı ortadan kalkar. Merdiven çıkmak, eğilmek ve oturup kalkmak gibi günlük hareketler daha rahat yapılır.
✅ 3. Yaşam Kalitesinin Artması
Ameliyat sonrası fiziksel aktiviteler kolaylaşır. Sosyal hayat, iş gücü ve psikolojik durum olumlu etkilenir.
✅ 4. Kalıcı Çözüm
Kalça protezleri ortalama 15-20 yıl dayanır. Yeni nesil protezlerde bu süre 25 yıla kadar çıkabilir.
✅ 5. Diğer Tedavilere Göre Daha Etkili
Fizik tedavi, enjeksiyonlar veya ilaç tedavileri sadece geçici rahatlama sağlar. Kalça protezi ise ileri evre kireçlenmede en etkili kalıcı çözümdür.
5. Kalça Kireçlenmesi Ameliyatının Eksileri
❌ 1. Cerrahi Riskler
Her cerrahi işlemde olduğu gibi bu ameliyatta da bazı riskler vardır:
- Enfeksiyon,
- Pıhtı oluşumu (emboli),
- Anesteziye bağlı komplikasyonlar,
- Kanama.
Bu riskler genellikle düşük oranlıdır ancak tamamen göz ardı edilemez.
❌ 2. İyileşme Süresi
Ameliyat sonrası iyileşme süreci kişiye göre değişir. Genellikle 4-6 hafta içinde yürümek mümkün olur. Ancak tam iyileşme süresi 3-6 ayı bulabilir.
❌ 3. Revizyon (Yeniden Ameliyat) Gerekebilir
Protez zamanla gevşeyebilir ya da aşınabilir. Özellikle genç hastalarda ikinci bir ameliyat gerekebilir.
❌ 4. Protez Çıkığı Riski
Ameliyat sonrası uygun egzersiz yapılmazsa veya yanlış hareketler yapılırsa protez çıkığı oluşabilir. Bu durum yeniden ameliyat gerektirebilir.
❌ 5. Fiziksel Kısıtlamalar
Her ne kadar hareket kabiliyeti artsa da bazı sporlar (koşu, zıplama gibi) önerilmez. Ağır kaldırma ya da yüksek darbe içeren aktiviteler proteze zarar verebilir.
6. Ameliyat Öncesi ve Sonrası Süreç
➤ Ameliyat Öncesi
- Kan testleri, EKG ve akciğer grafisi gibi tetkikler yapılır.
- Doktor tarafından fiziksel muayene ve görüntüleme testleri ile uygunluk değerlendirilir.
- Ameliyattan önce kilo kontrolü ve kas güçlendirme egzersizleri önerilir.
➤ Ameliyat Sonrası
- İlk günlerde koltuk değneği veya yürüteç kullanılır.
- Fizyoterapi süreci başlar.
- İlk 6 hafta içinde çömelmek, bacak bacak üstüne atmak gibi hareketlerden kaçınılır.
7. Kimler Kalça Protezi Ameliyatı İçin Uygundur?
- 60 yaş üzeri hastalar (kıkırdak aşınması ileri düzeyde olanlar),
- Diğer tedavilere yanıt alamayanlar,
- Kalça kırığı sonrası iyileşmeyen hastalar,
- Romatoid artrit gibi kronik hastalıkları olanlar.
Genç yaşta ameliyat yapılacaksa, protez ömrü ve olası ikinci ameliyat ihtimali göz önüne alınmalıdır.
8. Alternatif Tedaviler
Kalça kireçlenmesi ameliyatı dışındaki yöntemler şunlardır:
- Fizik tedavi ve egzersiz programları,
- Ağrı kesici ve antiinflamatuar ilaçlar,
- Kortizon enjeksiyonları,
- PRP (platelet rich plasma) gibi biyolojik tedaviler.
Ancak bu yöntemler ileri evre hastalarda yetersiz kalabilir.
9. Kalça Protezi Ameliyatı Olanlar Ne Diyor?
Çoğu hasta, ameliyat sonrası yaşam kalitesinin ciddi oranda arttığını belirtir. Ağrının geçmesi ve günlük yaşamda bağımsız hareket edebilmek en sık vurgulanan olumlu sonuçlardır.
Kalça kireçlenmesi ameliyatı, ileri evre kalça osteoartriti olan hastalar için etkili ve kalıcı bir çözümdür. Ameliyatın avantajları arasında ağrının geçmesi, hareketliliğin artması ve yaşam kalitesinin yükselmesi yer alırken; dezavantajları arasında cerrahi riskler, iyileşme süreci ve revizyon ihtiyacı bulunmaktadır.
Bu nedenle ameliyat kararı, hasta özelinde doktor tarafından titizlikle değerlendirilmelidir.
