Gözlerimiz, dış dünyayı algılamamızda en önemli organlarımızdan biridir. Onların sağlıklı bir şekilde çalışması, günlük yaşantımızın kalitesini doğrudan etkiler. Bu nedenle gözle ilgili herhangi bir sorun yaşandığında, bunu hafife almamak ve doğru zamanda bir uzmana başvurmak son derece önemlidir. Göz sulanması, toplumda yaygın olarak karşılaşılan ancak çoğu zaman önemsenmeyen bir göz şikayetidir. Ancak bu durum her zaman basit bir reaksiyon olmayabilir. Peki göz sulanması ne zaman normaldir, ne zaman bir göz doktoruna başvurulmalıdır? İşte bu sorunun detaylı yanıtı…
Göz Sulanması Nedir?
Göz sulanması (epifora), gözyaşının normalden fazla üretildiği veya düzgün bir şekilde boşaltılamadığı durumlarda meydana gelen bir tablodur. Gözlerimiz doğal olarak nemli kalmak için bir miktar gözyaşı üretir. Bu gözyaşı, göz yüzeyini temizler, korur ve nemli tutar. Ancak bazı durumlarda üretim artar ya da gözyaşı kanallarında bir tıkanıklık gelişir. Bu da gözde sürekli yaşarma, yanaklardan aşağıya doğru gözyaşı akması gibi semptomlara yol açar.
Göz Sulanmasının Nedenleri
Göz sulanmasının altında birçok neden olabilir. Bunlar genellikle iki temel gruba ayrılır:
- Aşırı gözyaşı üretimi
- Gözyaşının boşaltılamaması (drenaj problemleri)
1. Aşırı Gözyaşı Üretimi Nedenleri
Bu tür sulanma genellikle gözün tahriş olması ya da dış etkenlere karşı savunma mekanizması geliştirmesi sonucu ortaya çıkar:
- Alerjik reaksiyonlar: Polen, toz, hayvan tüyü gibi alerjenler gözde sulanma, kaşıntı ve kızarıklık yapabilir.
- Göz enfeksiyonları: Konjonktivit (göz iltihabı), keratit (kornea enfeksiyonu) gibi rahatsızlıklar gözün tahriş olmasına yol açar ve sulanmayı tetikler.
- Göz kuruluğu: İronik şekilde, göz kuruluğu olan kişilerde de sulanma görülebilir. Göz, kuruluğu telafi etmek için aşırı gözyaşı üretmeye başlar.
- Yabancı cisim: Göze kaçan toz, kirpik, kimyasal madde veya lens tahrişi sonucunda refleks olarak sulanma oluşabilir.
- Rüzgâr ve hava koşulları: Soğuk, rüzgârlı veya çok güneşli havalarda göz kendini korumak için fazla gözyaşı üretebilir.
2. Gözyaşı Drenaj Problemleri
Bu durumda gözyaşı normal şekilde üretilir ancak dışarı akıtılamaz ve gözde birikir:
- Gözyaşı kanalı tıkanıklığı (dakriyosistit): Özellikle yaşlı bireylerde sık görülür. Gözyaşı kanalları tıkanırsa, gözde biriken yaş dışarı akarak sulanma yapar.
- Doğumsal kanal tıkanıklığı: Bebeklerde görülen yaygın bir durumdur.
- Göz kapağı problemleri: Entropion (kapak içe dönmesi) veya ektropion (dışa dönmesi) gibi göz kapağı bozuklukları, gözyaşı akışını bozar.
- Travmalar veya cerrahi girişimler: Göz çevresine alınan darbeler, önceki göz ameliyatları gözyaşı yollarında hasara yol açabilir.
Göz Sulanması Ne Zaman Normaldir?
Göz sulanması her zaman bir hastalık belirtisi değildir. Bazı durumlarda geçici ve doğal bir tepkidir:
- Sabahları uyanınca kısa süreli göz sulanması
- Soğan doğrarken veya gözyaşı arttırıcı duygusal durumlarda
- Rüzgârlı havalarda veya yoğun güneş ışığı altında gözyaşı üretiminin artması
Bu tür sulanmalar genellikle kendiliğinden geçer ve tedavi gerektirmez. Ancak bazı belirtiler varsa, bu durum bir göz hastalığının habercisi olabilir.
Göz Doktoruna Ne Zaman Başvurulmalı?
Aşağıdaki durumlarda mutlaka bir göz doktoruna başvurmanız gerekir:
1. Göz sulanması sürekli hale geldiyse
- Birkaç günden uzun süren ve geçmeyen sulanma
- Tekrarlayan sulanma atakları
2. Gözde ağrı, kızarıklık veya çapaklanma eşlik ediyorsa
- Bu durumda enfeksiyon veya alerjik bir durum olabilir.
- Göz iltihapları, özellikle tedavi edilmezse ciddi görme sorunlarına yol açabilir.
3. Gözyaşı kanallarında tıkanıklık şüphesi varsa
- Gözyaşı sürekli olarak yanaklardan akıyorsa
- Göz çevresinde şişlik, hassasiyet veya akıntı varsa
4. Göz kapağıyla ilgili şekil bozuklukları varsa
- Alt veya üst göz kapağının içe ya da dışa dönmesi
- Gözyaşının gözden dışarı düzgün akmasını engelleyen yapısal sorunlar
5. Göz travması sonrası başlayan sulanma
- Darbe sonrası başlayan sulanma, kanal tıkanıklığı ya da göz içi hasar belirtisi olabilir.
6. Kontakt lens kullanımı sırasında rahatsız edici sulanma
- Lenslerin göze tam oturmaması, hijyen eksikliği veya lens materyaline karşı alerji sonucu gelişebilir.
Göz Doktoru Muayenesinde Neler Yapılır?
Göz sulanması şikayetiyle başvurduğunuzda göz doktoru öncelikle şikâyetinizin süresi, şiddeti ve eşlik eden belirtileri sorar. Ardından detaylı bir göz muayenesi yapılır. Gözyaşı kanallarının açıklığını değerlendirmek için özel testler (örn. gözyaşı kanalına sıvı verme testi) yapılabilir. Gerekirse gözyaşı yollarının görüntülenmesi için dakriyosintigrafi veya BT (bilgisayarlı tomografi) istenebilir.
Göz Sulanmasının Tedavisi
Tedavi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir:
1. Enfeksiyonlar ve alerjiler
- Antibiyotikli damlalar
- Antihistaminik göz damlaları
- Sıcak kompres ve göz hijyenine dikkat edilmesi
2. Göz kuruluğuna bağlı sulanma
- Suni gözyaşı damlaları
- Gözyaşı buharlaştırmasını azaltacak önlemler (örneğin ekran karşısında sık sık göz kırpmak)
3. Kanal tıkanıklığı
- Masaj ve damlalar (özellikle bebeklerde)
- Cerrahi müdahale: En yaygını dakriyosistorinostomi (DSR) denilen gözyaşı kanalının yeniden oluşturulmasıdır.
4. Göz kapağı bozuklukları
- Göz kapağı estetik ve fonksiyonel cerrahisi (blefaroplasti, entropion/ektropion onarımı)
Bebeklerde Göz Sulanması
Yeni doğan bebeklerde göz sulanması çok sık görülür ve genellikle gözyaşı kanalının doğuştan tıkalı olmasından kaynaklanır. Bu durum çoğu zaman bebek 1 yaşına gelmeden kendiliğinden geçer. Ancak:
- Sulanma şiddetliyse
- Gözde iltihaplı akıntı varsa
- Kanal tıkanıklığı 1 yaşa kadar düzelmemişse
Bir çocuk göz hastalıkları uzmanına başvurulması gerekir. Gerekirse kanal açıcı sondalama işlemi yapılabilir.
Göz Sulanması Basit Görünebilir Ama Ciddiye Alınmalıdır
Göz sulanması çoğu zaman geçici ve zararsız bir şikâyet olsa da, altında yatan ciddi nedenler de olabilir. Bu nedenle göz sağlığınızı korumak adına belirtiler uzun sürüyorsa ya da beraberinde başka bulgular gelişmişse bir göz doktoruna başvurmak hayati önem taşır.
