Son dönemde Orta Doğu’nun en sıcak gündemlerinden biri, Suriye’deki iç savaşın sona ermesi için atılacak adımlar ve bölgesel güçlerin bu süreçteki etkisidir. Türkiye, İran ve Rusya’nın Katar’ın başkenti Doha’da bir araya gelerek gerçekleştirdiği üçlü zirve, Suriye’nin geleceği adına kritik bir dönemeç olabilir. Peki, bu zirve ne anlama geliyor ve üç ülkenin Suriye’deki rolü nasıl şekillenecek? Bu yazımızda, Doha’da yapılan zirveye dair önemli detayları ve Suriye’nin geleceğine dair olası senaryoları ele alacağız.
Suriye’deki Son Durum ve Üçlü Zirvenin Önemi
Suriye’deki iç savaş, 2011 yılından itibaren bölgedeki dengeleri değiştiren, çok sayıda aktörün rol aldığı karmaşık bir durum haline geldi. Şam yönetimi, cihatçı gruplar ve muhalifler arasında süregelen çatışmalar, ülkede büyük bir insani kriz yarattı. Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliği, bölgedeki gücün yeniden şekillendirilmesi açısından kritik bir konu olmaya devam ediyor. Bu bağlamda, Türkiye, İran ve Rusya’nın Doha’da gerçekleştirdiği toplantı, bu sürecin nasıl ilerleyeceğine dair önemli ipuçları sunuyor.
Zirve, özellikle Astana Formatı çerçevesinde yapıldı. Astana görüşmeleri, 2017 yılından itibaren Suriye’deki çatışmalara siyasi çözüm arayışında önemli bir platform oldu. Bu üçlü görüşmelerde genellikle Suriye’nin toprak bütünlüğü, cihatçı gruplarla mücadele, ve muhaliflerle Şam yönetimi arasında bir diyalog kurulması gibi konular ele alınıyor.
Irakçi ve Lavrov’un Açıklamaları: Suriye’nin Geleceği İçin Ne Söyleniyor?
İran Dışişleri Bakanı Abbas Irakçi, zirve sonrasında yaptığı açıklamalarda, Suriye’deki çatışmaların bir an önce sona erdirilmesi gerektiğini vurguladı. Irakçi, ülkenin toprak bütünlüğüne ve egemenliğine saygı gösterilmesinin önemini belirterek, Suriye hükümetinin muhaliflerle siyasi diyalog kurması gerektiğini ifade etti. Bu açıklama, Suriye’de bir barış sürecinin başlatılması adına önemli bir adım olarak değerlendirildi.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise benzer şekilde, Suriye’deki toprak bütünlüğü ve egemenliğin korunmasının altını çizdi. Lavrov, “Teröristlerin Suriye’de toprak ele geçirmesine izin verilmesi kabul edilemez” diyerek, Suriye’deki güvenlik tehditlerine karşı kararlı bir duruş sergiledi. Ayrıca, Suriye’deki gerginliğin azaltılması için Türkiye ve İran ile birlikte adımlar atacaklarını belirtti. Lavrov’un bu açıklamaları, Rusya’nın Suriye’deki rolünü pekiştiren bir mesaj olarak okunabilir.
Suriye’de Siyasi Diyalog: Zorlu Bir Yolu Aşıyor Muyuz?
Astana Formatı çerçevesinde yapılan bu zirve, Suriye’deki taraflar arasında bir siyasi diyalogun önünü açmayı hedefliyor. Ancak bu sürecin kolay olmayacağı, tarafların birbirine karşı güven sorunu ve farklı çıkarlar nedeniyle zorlu geçmesi muhtemel. Örneğin, Şam hükümetinin muhaliflerle müzakere etmesi, Esad rejiminin güç kazanmasıyla birlikte zor bir hale gelebilir. Ancak Lavrov’un ve Irakçi’nin açıklamaları, müzakerelerin zor da olsa başlaması gerektiğini ortaya koyuyor.
Suriye’nin geleceği, sadece bu üç ülkenin değil, dünya çapındaki diğer büyük güçlerin de ilgisini çeken bir mesele. Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler gibi aktörler, Suriye’deki çözüm sürecine dair kendi planlarını ve çıkarlarını şekillendirmeye çalışıyorlar. Türkiye, İran ve Rusya’nın liderlik ettiği bu süreç, bölgedeki büyük güçlerin etkileşimlerini de etkileyecek ve global çapta daha geniş sonuçlar doğurabilir.
Bölgesel Dengeyi Şekillendiren Üçlü Zirve
Türkiye, İran ve Rusya’nın Suriye’deki politikaları, sadece Suriye’yi değil, Orta Doğu’nun genel güvenlik dinamiklerini de doğrudan etkilemektedir. Türkiye, özellikle kuzeydeki terörist yapılanmalar ve PKK/PYD unsurlarına karşı yürüttüğü operasyonlarla dikkat çekiyor. İran ise Suriye’deki askeri varlığıyla Şam hükümetine destek olmaya devam ederken, Rusya’nın hava gücü de rejimin kazanmasında büyük rol oynamaktadır.
Bu ülkelerin ortaklaşa yürütmeye çalıştığı çözüm süreci, bölgedeki gerilimi azaltma ve daha geniş bir barış sağlama amacı güdüyor. Ancak her ülkenin farklı çıkarları ve stratejileri olduğundan, bu sürecin başarıya ulaşması için birçok engel bulunmaktadır. Suriye’deki çözüm süreci, bölgesel güçler arasında ciddi bir mücadele ve denge oluşturma çabası olarak da yorumlanabilir.
Suriye’nin Geleceği: Barışa Giden Yolda Zorluklar ve Fırsatlar
Doha’daki üçlü zirve, Suriye’nin geleceğine dair umut verici bir adım olabilir. Ancak bu süreç, bölgesel ve küresel güçlerin etkileşimi ile şekilleneceği için oldukça karmaşık bir hal alabilir. Türkiye, İran ve Rusya, Suriye’deki siyasi diyalogu başlatmayı amaçlasa da, bu sürecin başarılı olabilmesi için taraflar arasında güçlü bir güven ortamı ve karşılıklı çıkarların dengelenmesi gerekir.
Önümüzdeki dönemde, Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliği konusundaki kararlılığın yanı sıra, bölgedeki terörist grupların etkisiz hale getirilmesi de kritik bir rol oynayacak. Hem bölgedeki devletler hem de dünya genelindeki aktörler, bu süreçte kendi çıkarlarını savunarak süreci yönlendireceklerdir. Ancak Suriye’deki halkın talepleri ve adil bir çözüm arayışı, bu görüşmelerin temel dayanak noktası olmalıdır.
Suriye’de Barışa Adım Atılacak Mı?
Suriye’nin geleceği, pek çok aktörün ve faktörün etkileşimde bulunduğu bir konu olarak önümüzde duruyor. Türkiye, İran ve Rusya’nın Doha’da gerçekleştirdiği zirve, Suriye’deki çözüm sürecine dair önemli bir adım olsa da, önümüzdeki dönemde atılacak adımların başarısı, taraflar arasındaki iş birliğine ve bölgesel güvenlik dinamiklerine bağlı olacaktır. Peki, Suriye’deki iç savaş sona erecek mi? Ya da bu çözüm süreci hangi engellerle karşılaşacak? Zaman gösterecek, ancak bu zirve, bölgede barış ve istikrar sağlanması için atılacak ilk önemli adımlardan biri olabilir.
